کابل کواکسیال (Coaxial) یکی از ابزارهای مهم و پرکاربرد در تجهیزات برقی است که جهت انتقال دادههای صوتی و تصویری مورد استفاده قرار میگیرد. کواکسیال در واقع یک نوع کابل مسی است که، محافظ فلزی و اجزاء ساختاری آن مانع از بروز تداخلات سیگنالی میشوند. از آنجایی که این نوع کابل اولین بار برای اتصال تلویزیون به آنتن ماهوارهای استفاده شد، با نام کابل آنتن هم شناخته میشود. امروزه این کابل برای مصارف خانگی و تجاری کاربرد دارد و حتی شرکتهای مخابراتی نیز جهت برقراری ارتباط میان دفاتر مرکزی و دکلهای تلفنی از کابل کواکسیال بهره میبرند. برای آشنایی بیشتر با مفاهیمی همچون کابل کواکسیال چیست و انواع کابل کواکسیال کداماند بهتر است تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.
کابل کواکسیال چیست؟
همانطور که گفته شد، کابل کواکسیال عمدتاً برای انتقال داده و سیگنالهای فرکانس بالا در شبکههای کامپیوتری، آنتنهای تلویزیونی، دوربینهای مداربسته، دستگاههای کنترل از راه دور و همچنین شبکههای LAN به کار میرود. در ساختار این کابل از یک عایق فوم که یک غلاف فلزی بر روی آن پیچیده شده، استفاده شده است. علاوه بر آن، یک پوشش پلاستیکی مستحکم نیز از اجزاء داخلی آن محافظت میکند.
در واقع، عایقی که بر روی این کابل قرار میگیرد، سیگنالهای آنالوگ را در دامنه گستردهای از فرکانسهای مختلف میتواند انتقال دهد. اگر بخواهیم نگاهی به تاریخچه کابل کواکسیال بیاندازیم باید از سال 1880 شروع کنیم. زیرا در این سال بود که یک مهندس و ریاضیدان انگلیسی تبار به نام الیور هویساید (Oliver Heaviside) این کابل را برای اولین بار اختراع نمود. سپس شرکت AT&T در سال 1940 توانست نخستین سیستم کواکسیال را به بازار عرضه کند.
ساختار کابل کواکسیال
کابل کواکسیال از یک لایه مرکزی عایقبندی شده از جنس هادی الکتریکی تشکیل شده است، که موجب حفظ سیگنالهای مورد نظر در داخل کابل میشوند. بنابراین مانع از بروز هرگونه تداخل سیگنالی یا نویز خواهند شد. لایه هادی مرکزی این کابل درواقع یک سیم نازک است که میتواند به شکل ساده یا به هم پیچیده باشد. این سیم توسط یک عایق محافظت میشود و بر روی این عایق نیز یک لایه فلزی بافته شده از جنس مس قرار میگیرد. در ادامه نیز یک روکش پلاستیکی مرغوب تمامی اجزاء کابل را پوشش میدهد. از لحاظ ظاهری نیز در سری رنگهای سفید، مشکی و قهوهای تولید میشوند.
انواع کابل کواکسیال
پس از دانستن اینکه کابل کواکسیال چیست، نوبت معرفی انواع این کابل است. بهطور کلی کابلهای Coaxial را میتوان در انواع زیر طبقهبندی کرد.
- کابل هارد لاین(Hard-line): در چنین کابلی هادی به شکل یک سیم مسی گرد در درون محافظی از جنس مس و آلومینیوم یا سایر ترکیبات فلزی گنجانده میشود. این کابل اکثرا برای اتصال ترانسمیتر به آنتن مورد استفاده قرار میگیرد.
- کابل تریاکسیال (Triaxial): این نوع کابلها از سه لایه محافظ برخوردار هستند که جهت محافظت بیشتر از سیگنالها کاربرد دارند. کابل تراکسیال اغلب برای انتقال دادههای تصویری و صوتی نظیر ویدیو کاربرد دارد.
- کابل ریجید لاین (Rigid-line): در این نوع کابل کواکسیال از دو کانال مسی استفاده میشود که قابلیت خم شدن ندارند. کاربرد این کابل را میتوان ایجاد ارتباط داخلی میان ترانسمیترهای قدرتمند در فرکانسهای رادیویی دانست.
- کابل کواکسیال Radiating: این کابل اکثرا در تجهیزات نظامی، تونلهای زیر زمینی، آسانسورها و سایر مصارف صنعتی کاربرد دارد. با اینکه از لحاظ ظاهری میتوان آن را مشابه کابل هارد لاین دانست اما از نظر طول موج فرکانس رادیویی، با یکدیگر متفاوت هستند.
سایر طبقهبندیهای کابل کواکسیال چیست؟ اگر بخواهیم این نوع کابلها را از منظر امپدانس و اندازه با یکدیگر مقایسه کنیم مهمترین آنها شامل موارد زیر میشوند:
کابل RG6: این کابلها برخلاف ساختار ظریف و نازکی که دارند از کیفیت بسیار خوب و قدرت رسانای بالایی برخوردار هستند. بنابراین اکثرا در تلویزیون یا ماهواره به کار میروند.
کابل RG58: یکی از پرکاربردترین کابلهای کواکسیال به شمار میرود و از انعطافپذیری خوبی برخوردار هستند.
کابل RG59: چنین کابلهایی به خاطر داشتن رسانای مرکزی ظریف، اکثراً برای مسافتهای کوتاه مورد استفاده قرار میگیرند. بهعلاوه، بهترین انتخاب برای بهرهگیری در دوربینهای مدار بسته محسوب میشوند.
کابل RG11: از لحاظ ساختاری، هادی این کابل نسبت به سایرین ضخیمتر بوده و عملکرد عالی در مسافتهای طولانی یا ساختمانهای مرتفع از خود نشان میدهد.
کاربرد کابل کواکسیال
در ابتدا از کابلهای کواکسیال برای اتصال به اترنت بهره میگرفتند. اما با گذشت زمان و آشنایی بیشتر با عملکرد این کابلها در صنایع مختلف به کاربردهای دیگر آن نیز پی بردند. بهطوری که امروزه نه تنها در شبکههای کامپیوتری بلکه در تلویزیون، دوربینهای مداربسته، اتصال ریسیورها، دستگاههای ویدیویی، رادیوها، آنتنهای ماهوارهای و سایر گیرندههای سیگنال میتوان از سری کابلهای Coaxial استفاده کرد. البته باید در نظر داشت که هر یک از انواع این محصول به منظور خاصی طراحی و تولید میشوند. بنابراین شما باید کابل کواکسیال متناسب با نیاز خود را خریداری نمایید.
مزایای کابل کواکسیال
مهمترین کاربرد یا مزیت بهرهگیری از این نوع کابل جلوگیری از تداخلات سیگنالی و در نتیجه انتقال ایمن اطلاعات است. سایر مزیتهای آن نیز عبارتاند از:
- قیمت مقرون به صرفه و دسترسی راحت عموم
- قابلیت نصب و کابلکشی راحت و آسان
- مقاومت بسیار عالی در برابر EMI
- کیفیت خوب و دوام بالا
- قابلیت گسترش آسان
- ارائه پهنای باند حدودی 300 مگاهرتز
- قابلیت استفاده در سیستمهای آنالوگ و دیجیتال
معایب کابل کواکسیال
از جمله معایب کابل کواکسیال میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- کیفیت نسبتاً پایین روکش بیرونی کابل
- حجیم بودن کابل و اشغال بیشتر فضا
- نیاز به اتصالات خاص جهت انشعاب کابل
- خراب شدن یک کابل، مساوی با از بین رفتن کل شبکه